Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2012

ΠΑΛΑΙΑ ΧΙΑΚΑ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΑ.-Το "ακρόστιχον "εις τον " Μέσαγρον " της Καλαμωτής, του Νικολάου Ιακ. Αμύγδαλου


                     
Προ    τετρακοσίων   περίπου   ετών ,   την   23ην   Μαΐου  1636 υπεγράφη εν Χίω μεταξύ μιας κατοίκου της Χίου, αφ'ενός και των νομίμων εκπροσώπων της Νέας Μονής,αφ' ετέρου, μια σύμβασις.Διά της συμβάσεως ταύτης η κάτοικος της Χίου,  ονόματι    Κατέτα  ( ίσως    εκ   τού   Αικατερίνη ) θυγάτηρ Γρηγορίου Ιουστινιάνη επώλησεν   εις   τήν    Νέαν   Μονήν έν δικαίωμα της.Το  δικαίωμα   τούτο   εκαλείτο   
«Ακρόστιχον» ,  αρχικώς ,   υπό   τών   Βυζαντινών   προγόνων    μας εκαλείτο   ο   υπό  τού   Κράτους   επί   τής    εγγείου   ιδιοκτησίας   επιβαλλόμενος φόρος. Συνειρμικώς   όμως   « ακρόστιχον »  απεκλήθη αργότερον και πάσα του ιδιοκτήτου εγγείου ιδιοκτησίας υποχρέωσις προς καταβολήν εις τρίτον οιουδήποτε χρηματικού ποσού   δι'   οιανδήποτε   ( νόμιμον )   αιτίαν .
               
                Άς   ίδωμεν    το   έγγραφον   τής    ανωτέρω   συμβάσεως :

                         ( Αγορά    ετησίου   τέλους    αγρού
                               εις   Μέσαγρον    Καλαμωτής )
    
                « Εις   το   όνομα   τού   Κυρίου .  Αμήν .
                » Έστοντας   και    η   κυράτζα   Κατέτα
                »  θυγατέρα   τού   μακαρίτου    εκείνου
                » κυρ    Γρηγοράκη     Ιουστουνιάνη ,
                 » να   είχε    μετοχήν ,   εκ   γονέων    αυτής ,
                 » και   ελάμβανεν   α  κ  ρ  ό  σ  τ  ι  χ  ο  ν     
                 » κατ '   έτος     άσπρα    δέκα                    
                 » από   τον  μακαρίτην   ιερομόναχον   εκείνον
                 » Παπά   Καλλίνικον
                 » τον   κατά   κόσμον   Κόντακα ,
                 » διά    το   υποστατικόν   αυτού ,
                 » το  εν  τη  θέσει   Μ έ σ α γ ρ ο ς
                 » εις   το   χωρίον    Κ α λ α μ ω τ ή ν .
                 » Όθεν ,   τήν    σήμερον   ημέραν ,
                 » παρούσα   ενώπιον  εμού ,  νοταρίου ,
                 » και    τών   κάτωθεν   τιμίων   μαρτύρων  ,
                 » πωλεί
                 » διά   τελείας   και   καθολικής   πράσεως
                 » αυτό   το   δίκαιον   όλον ,
                 » τα   ειρημένα   δέκα   άσπρα ,
                 » πρός  τους  ευγενεστάτους  επιτρόπους  τού  Μοναστηρίου
                 » τής   θείας   και   Ιεράς    Βασιλικής   Μονής ,
                » τον   τε   μισέρ   Νικόλαον   Πετροκόκκινον ,
                 » και   μισέρ   Ζαννήν   Διασωρινόν ,
                 » παρόντες   καί   αυτοί   καί   αγοράζοντες
                 » εις   όνομα   και   πρόσωπον
                 » τού   ειρημένου   Μοναστηρίου ,
                 » εις   τιμήν   και   όνομα   τιμής
                 » καθώς   εσυμφώνησαν   και   έμειναν
                 » τήν    σήμερον ,
                 » τα   οποία    και    έλαβεν
                 » έμπροσθεν   πάντων    ημών ,
                 » ώστε   και   ωμολόγησε   και   ομολογεί
                 » πως  ευρίσκεται  πληρωμένη  και  αναπαυμένη
                 » (εις)  όλον   αυτό
                 » το   ειρημένον   δίκαιον   αυτής ,
                 » το   α κ ρ ό σ τ ι χ ο ν ,
                 » τα   δέκα   άσπρα ,
                 » οπού   είχε   καί   εμετείχεν ,   ως   είρηται .
                 » Και   διά   τούτο ,   ως   πληρωμένη
                »  και    σατισφαρισμένη                  
                 » κιταρίζει   και   εξοφλεί   τούς   αυτούς ,
                 » ήγουν   το    Μοναστήριον
                 »  μή   έχουσα ,   πλέον ,   δίκαιον ,
                 »  ουδέ   μετοχήν   το   καθόλου
                 »  εις    το   αυτό   υποστατικόν ,
                 »  ούτε    πολύ ,   ούτε    ολίγον ( ... ) .»
                                                             » Εγράφη  και   ανεγνώσθη
                                                             » κατά  το   αχλστ´(1636) ,Μαΐω  κγ´
                                                             » ημέρα  β´, ώρα  η ´.Ινδικτιώνος  δ´ .
       
             » Μάρτυρες :
             » Μισέρ   Γγιρέμος   Τρατάγιας ,
             » Μισέρ    Ζώρζος     Νάνος
             » Μισέρ   Τρύφος    Αγέλαστος,
             » κληθέντες  .
                                                   
                                                                               » Ο    Αρχιμανδρίτης    Χίου
                                                                   »  ιερεύς    Ισίδωρος    Διασωρινός
                                                                »  και    Νοτάριος    Δημόσιος    Χίου
                                                                                                  »    β ε β  α ι ώ ν
                                                                                              »   υ π έ γ ρ α ψ α ».
       (  Εκ    του   εν   τη   Βιβλιοθήκη  " Κοραή "  βιβλίου  « ΝΕΑΜΟΝΗΣΙΑ », σελίδες  202-203)

  Τό    ιστορικόν   τής    υποθέσεως ,   ως   τούτο   δύναται   να    συναρμολογηθή    εκ    τού    ανωτέρω    εγγράφου ,   έχει    ως   εξής  :     
  Εις   τήν    καμπήν   τής    δεκάτης    έκτης    πρός    τήν    δεκάτην       
  εβδόμην   μετά   Χριστόν   εκατονταετίαν   έζη   εν   Χίω    η   οικογένεια
  Γρηγορίου    Ιουστουνιάνη .    Διά   τινα    λόγον ,    μή    αναφερόμενον
  εν    τω    εγγράφω ,   η   εν   λόγω    οικογένεια   είχε   δικαίωμα
  α   κ   ρ   ο   σ   τ   ί   χ   ο   υ .  ´Ητοι    δικαίωμα    να   εισπράτη   παρά   
  τού   εκάστοτε    κυρίου    ενός    αγροκτήματος ,   κειμένου    θέσιν
   « Μέσαγρος »    τής    κτηματικής   περιφερείας   Καλαμωτής ,   το
   ποσόν  τών  « δέκα  άσπρων » (= δέκα   χρυσών   νομισμάτων )  ετησίως .
    Μετά   τον   θάνατον   τού   Γρηγορίου    Ιουστουνιάνη    και    τής                         συζύγου   του ,  το   δικαίωμα   εισπράξεως    τών    δέκα    άσπρων   περιήλθεν
εις   τήν    θυγατέρα    αυτών   Κατέταν .   Η   τελευταία ,    όμως  ,   μετά   τον       θάνατον    τού      πρός      καταβολήν    τού      ακροστίχου      υποχρέου ,   Ιερομονάχου      Καλλινίκου ,   προέβη ,   διά     τού    ύπερθεν   παρατεθέντος
εγγράφου ,   εις    τήν   πρός    τήν    Νέαν   Μονήν    π ώ λ η σ ι ν    τής    πρός
είσπραξιν   τού    ακροστίχου    α  π  α  ι  τ  ή  σ  ε  ώ  ς     της .
        
               Είναι     πρόδηλον      ότι ,   όταν    τήν    23ην    Μαΐου    1636   η   Νέα   Μονή      ηγόραζεν   από   τήν    Κατέταν    Ιουστουνιάνη    τήν     κατά   τού    εκάστοτε    ιδιοκτήτου   τού    εις   " Μέσαγρον "   αγρού   ως   άνω
 απαίτησίν   της ,   ετύγχανεν     αύτη   ( Νέα    Μονή )    ιδιοκτήτρια     τού
 εν     λόγω    αγρού   ( προφανώς   διά   δωρεάς    ή    κληρονομίας
 τού      Ιερομονάχου     Καλλινίκου )      καί    επομένως     υπόχρεως     εις
 καταβολήν     τού   ακροστίχου . -      Άλλως ,    ήτοι    εάν      κατά   τόν   
 ανωτέρω    χρόνον ,     κύριος     τού     « υποστατικού »    καί    υπόχρεως
 διά    το    εν    τω     μέλλοντι     προς      την      Κατέταν      Ιουστινιάνη      ακρόστιχον     ήτο   τρίτος   τις   ( και   μετ'   αυτόν   ο   άγνωστος     
διάδοχός     του )     δέν    θα    απετέλει    ενέργειαν     λογικήν     η     
αγορά    μιάς    απαιτήσεως    κατά     οφειλετών   αγνώστου   και   αβεβαίας         φερεγγυότητος  .     Ουσιαστικώς      θα    επρόκειτο    περί    εκχωρήσεως    
   απαιτήσεως    με   υπαρκτόν    και    αρκούντως    βέβαιον   τον   κίνδυνον
   τής     μή    εισπράξεως     αυτής .            

         Διά     τής ,   εν   τω    ανωτέρω    εγγράφω ,     συμβάσεως     μεταξύ   
 τής   Κατέτας    Ιουστουνιάνη    και    τής     Νέας   Μονής ,   ωφελήθησαν
αμφότεραι :   Η  μεν   πωλήτρια   τής   απαιτήσεως ,   Ιουστουνιάνη,
διότι ,   αντί   τής ,   ανά   έτος ,   εισπράξεως   μικρού    ακροστίχου ,   
εισέπραξεν ,  εφ'   άπαξ ,  το   συμφωνηθέν   τίμημα ,  εις   μέγα
ποσόν ,   δυνάμενον   νά    επενδυθή   επ'   ωφελεία   εαυτής    ή    τής   
οικογενείας    της .   Η  δε    Νέα   Μονή ,  διότι     απηλλάγη   ενός   οχληρού   
« βάρους » ,   άτε    αποσβεσθείσης , διά   « σ υ γ χ ύ σ ε ω ς »
 ( =συμπτώσεως ,  εν   τω   προσώπω   της ,  τής    ιδιότητος   τού   οφειλέτου
 και   τού   δανειστού )  τής   υποχρεώσεώς   της    προς   πληρωμήν   τού
 α κ ρ ο σ τ ί χ ο υ  . . . .


                                                                ΝΙΚΟΛΑΟΣ    ΙΑΚ .    ΑΜΥΓΔΑΛΟΣ
                                                                                    Επ .   ΠΡΟΕΔΡΟΣ    ΕΦΕΤΩΝ

           
                                                              
Ι






              
               

                 


                                                                                     



                                                                                                                                                                             

                    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου